بخشنامه جدید چک تضمینی با هدف مبارزه با پولشویی ابلاغ شد

ایرنا نوشت: رییس کل بانک مرکزی پس از نشست اعضای شورای هماهنگی سران قوا گفت: با تصمیم اعضای شورای هماهنگی سران قوا، چک های تضمینی که اکنون در اختیار مردم است قابل انتقال به دیگران نیست و (در صورت انتقال) اعتباری ندارند.

چک رمزدار یا تضمینی بین بانکی یکی از ابزارهای پرداخت است که به درخواست مشتری به نام اشخاص حقیقی یا حقوقی با هدف تسهیل و تسریع در نقل و انتقال وجوه بین بانکی صادر و پرداخت وجه آن توسط بانک صادرکننده تضمین می شود. 

این روش چون قابل پرداخت به شکل نقد نبوده و باید به حساب متقاضی در بانک منظور شود، از ایمنی بیشتری نسبت به چک های عادی برخوردار است.

این امکان وجود داشت که تا پیش از این با امضای صاحب چک پشت برگه، آن را به اشخاص دیگر انتقال داد اما همین ویژگی همانند شمشیر دو لبه در کنار محاسن خود، مشکل زا نیز بوده است.

بر پایه گزارش ها و بررسی‌های صورت گرفته در مورد فرآیندهای مرتبط با صدور، انتقال و گردش چک‌های تضمین‌شده، مشخص شد سازوکار کنونی حاکم بر این چک‌ها، تامین‌کننده اهداف یاد شده نیست و اختلالاتی را در این زمینه ایجاد کرده است؛ بنابراین مراتب اصلاح و تغییر فرآیندهای صدور و استفاده از چک‌های تضمین شده در دستور کار این بانک قرار گرفت. 

تارنمای بانک مرکزی عصر یکشنبه بخشنامه جدید صدور و استفاده از چک های تضمین شده را با استناد به مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا درباره ممنوعیت انتقال و ظهرنویسی چک‌های تضمین‌شده، ابلاغ کرد.

هدف این بخشنامه، جلوگیری از استفاده‌های نامتعارف از چک‌های یاد شده، احراز هویت دقیق اشخاص ذینفع در گردش چک‌های موصوف و همچنین پیشگیری از پولشویی با استفاده از این چک‌هاست.

در همین پیوند، از تاریخ ابلاغ این بخشنامه، شرایط صدور و استفاده از چک‌های تضمین شده با رعایت قوانین و مقررات مربوط، در چارچوب شرایط زیر امکان‌پذیر خواهد بود:

1- صدور و تحویل چک تضمین‌شده مستلزم تکمیل فرم درخواست توسط متقاضی در شعبه بانک و در حضور متصدی بانکی و درج نکات زیر در فرم خاص آن است:
الف‏- مشخصات متقاضی مشتمل بر نام و نام خانوادگی اشخاص حقیقی‏/نام اشخاص حقوقی و شماره ملی‏/شناسه ملی‏/شماره فراگیر اتباع خارجی؛
ب‏- شماره سریال و مبلغ چک تضمین‌شده؛
پ‏- علت درخواست چک تضمین‌شده توسط متقاضی؛
ت‏- مشخصات گیرنده چک تضمین‌شده (ذینفع) شامل نام و نام خانوادگی اشخاص حقیقی‏/نام اشخاص حقوقی و شماره ملی‏/شناسه ملی‏/شماره فراگیر اتباع خارجی.

2- چک تضمین شده فقط باید در وجه گیرنده (ذینفع) که توسط متقاضی در فرم درخواست مربوط نوشته شده است، صادر شود.

3- مشخصات گیرنده چک تضمین‌شده (ذینفع) شامل نام و نام خانوادگی اشخاص حقیقی‏/نام اشخاص حقوقی و شماره ملی‏/شناسه ملی‏/شماره فراگیر اتباع خارجی، حسب مورد باید روی برگ چک تضمین شده درج شود.

4- وصول مبلغ چک تضمین شده توسط بانک، فقط در وجه گیرنده (ذینفع) که مشخصات وی بر روی چک تضمین‌شده درج شده، امکان‌پذیر است.

5- ظهرنویسی و انتقال چک تضمین شده به دیگری، فاقد اعتبار خواهد بود. 

6- ابطال چک تضمین‌شده به درخواست متقاضی یا وکیل و نماینده قانونی وی بدون نیاز به ظهرنویسی گیرنده (ذینفع) امکان‌پذیر است.

7- ثبت مشخصات کامل اشخاصی که به نمایندگی از گیرنده (ذینفع) برای وصول چک تضمین‌شده اقدام‌ می‌کنند، الزامی است. 

8- دارندگان چک‌های تضمین‌شده‌ای که قبل از ابلاغ این بخشنامه صادر شده‌اند، حداکثر یک ماه از تاریخ ابلاغ این بخشنامه، می‌توانند وجه آن را به طور نقدی دریافت یا به حساب بانکی خود واریز کنند. 
ظهرنویسی این چک‌ها برای دیگری در این مهلت زمانی اعتبار ندارد و پس از این مهلت، دارنده چک فقط تا پایان سال باید به یکی از شعبه های بانک صادرکننده مراجعه و اطلاعات مربوط به مبادله مالی منشا دریافت چک تضمین‌شده را ارایه کنند.

9- اعضای هیات مدیره و هیات عامل بانک‌ها مسوول حسن اجرای مفاد این مصوبه بوده و در صورت قصور و تخلف، علاوه بر اعضای هیات مدیره و هیات عامل بانک، با کارمند خاطی و مسوول شعبه مربوط حسب مورد برخورد قانونی می شود.

آمار بانک مرکزی نشان می دهد در هفت ماهه امسال بیش از یک بیلیارد و 589 هزار و 284 میلیارد و 900 میلیون تومان از نقدینگی کشور با استفاده از 6 میلیون و 965 هزار و 500 فقره چک رمزدار جابجا شد.

این رقم در مدت مشابه پارسال و در شرایطی که پنج میلیون و 28 هزار و 900 چک صادر شد، 761 هزار و 927 میلیارد و 800 میلیون تومان بود.

مهرماه امسال در کل کشور بیش از یک میلیون و یکصد هزار فقره چک رمزدار به ارزش 359 هزار میلیارد و 300 میلیون تومان وصول شد که نسبت به ماه پیش از نظر شمار و مبلغ به ترتیب 4.5 درصد و 17.4 درصد بیشتر شد.

در این ماه فقط در استان تهران 367 هزار فقره چک رمزدار به ارزش 296 هزار میلیارد و 500 میلیون تومان وصول شد یعنی این استان به تنهایی با در اختیار داشتن حدود 33 درصد شمار چک ها، 82.5 درصد ارزش آن را نیز به خود اختصاص داد.

مهرماه پارسال شمار چک های رمزدار صادر شده نصف مهرماه امسال و حدود 650 هزار فقره (650 هزار و 500 فقره) و از نظر ارزش نیز حدود یک چهارم رقم امسال (875 هزار و 550 میلیارد ریال) بود.

ارزش چک های رمزدار صادر شده در شبکه بانکی از آذرماه پارسال به صورت تصاعدی رشد کرده است.